Tölt en telgang, de vierde en vijfde gang van de IJslander

Alle paarden beheersen drie gangen, namelijk stap draf en galop. Sommige paarden doen daar nog een schepje bovenop. Een voorbeeld daarvan is de IJslander, ook wel bekend als ‘gangenpaard’. Vrijwel alle IJslanders beheersen ook de tölt als vierde gang, en veel kennen ook nog een vijfde: de telgang.

Maar hoe zit het ook al weer met die extra gangen? We leggen het uit, of scroll direct naar beneden voor een prachtig filmpje waarin je de gangen kunt zien.

Aangeboren talent

Het kunnen ‘tölten’ of ‘telgangen’ is een vaardigheid die vrij uniek is bij het IJslandse paard. Deze extra gangen zijn voor zowel paard en ruiter comfortabel, waardoor er zonder veel inspanning lange afstanden door het ruige IJslandse landschap kunnen worden gereden.

Hierop zijn de paarden geselecteerd, en is het een aangeboren talent geworden. Je ziet dus vaak veulentjes in de wei al zonder problemen in de vierde of vijfde gang rondparaderen.

De tölt

De tölt lijkt in beginsel een beetje op de gewone stap. Het verschil in beenzetting zit ‘m erin dat een paard in stap altijd twee of drie voeten aan de grond heeft. In de tölt zijn dat er maar twee of zelfs één been tegelijk. Het tempo van de tölt kan variëren van vergelijkbaar met een rustig drafje tot een flinke galop. Het verschil met de galop is dat de tölt geen zweefmoment kent, waardoor je als ruiter heerlijk ontspannen in het zadel kunt blijven zitten, zonder opgeworpen te worden.

---

---

De houding is ook anders. De hals en het hoofd worden hoog gedragen, doordat het gewicht naar de achterhand verplaatst wordt. Wanneer het paard erg goed kan tölten, komt er ook flink wat knieactie bij kijken. Een voorbeeld hiervan is het paard in de hoofdfoto hierboven. Tijdens demonstraties wordt -om aan te tonen dat de tölt een ‘vlakke’ en comfortabele gang is- nog wel eens met een vol glas bier in de hand gereden.

De telgang

Karakteristiek aan de telgang is dat de benen van het paard eerst aan de ene zijde naar voren bewegen, en daarna aan de andere zijde. Dus rechtsvoor en rechtsachter worden eerst tegelijkertijd naar voren gezet, en daarna linksvoor en linksachter.

Voor IJslanders is dit dus een heel gewilde gang, maar als een dressuurpaard iets laat zien dat op telgang lijkt, dan is het een grove taktfout. Overigens lopen kamelen en giraffen altijd in een telgang.

---

---

Genoeg geschreven, zo ziet het eruit!

Als je leest is het wellicht lastig voor te stellen hoe de beenzetting gaat. Precies daarom heeft Horses of Iceland onderstaand filmpje gemaakt. Dit geweldige filmpje is al een paar jaar oud, maar blijft werkelijk prachtig.

Wil je meer weten over IJsland en de IJslander? Neem dan vooral een kijkje op de prachtige website van Horses of Iceland.

Hoofdfoto: Dagur Brynjólfsson (Flickr) via Wikimedia: This file is licensed under the Creative Commons Attribution-Share Alike 2.0 Generic license.

Bronnen: Wikipedia & Wikipedia